اتوکلاو چیست

اتوکلاو دستگاهی است که تجهیزات و لوازم را با قرار دادن آنها در معرض بخار فشار بالا استریل می کند.خرید کوره ازمایشگاهی  اتوکلاوها در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرند، اما بیشتر در آزمایشگاه ها و مراکز مراقبت های بهداشتی یافت می شوند. اتوکلاوها با استفاده از بخار برای از بین بردن باکتری ها، ویروس ها و سایر میکروارگانیسم ها کار می کنند. بخار همچنین هرگونه کثیفی یا زباله ای را که ممکن است روی تجهیزات یا لوازم باشد از بین می برد. اتوکلاوها باید به درستی کار کنند تا موثر باشند. نکات ایمنی زیادی وجود دارد که باید هنگام استفاده از اتوکلاو در نظر گرفته شود.

دستگاه اتوکلاو یک محفظه فشار است که برای استریل کردن تجهیزات و لوازم با قرار دادن آنها در معرض بخار اشباع شده با فشار بالا در دمای بالا، معمولاً در حدود 121 درجه سانتیگراد (250 درجه فارنهایت) یا بالاتر استفاده می شود. اتوکلاوها معمولاً در محیط‌های آزمایشگاهی، پزشکی و صنعتی برای استریل کردن طیف وسیعی از مواد، از جمله ظروف شیشه‌ای آزمایشگاهی، ابزار پزشکی، پانسمان‌های جراحی و سایر مواردی که نیاز به استریل کردن کامل دارند، استفاده می‌شوند.

اتوکلاوها با ایجاد محیطی با فشار بالا کار می کنند که قادر به کشتن باکتری ها، ویروس ها و سایر میکروارگانیسم ها است. بخار پرفشار به تمام قسمت های اقلام در حال استریل شدن نفوذ می کند و از استریل شدن کامل آنها اطمینان می دهد. فرآیند اتوکلاو معمولاً حدود 15 تا 30 دقیقه طول می کشد، بسته به اندازه بار استریل شده و تنظیمات چرخه خاص اتوکلاو.

اتوکلاوها در اندازه‌ها و پیکربندی‌های مختلفی تولید می‌شوند، از مدل‌های رومیزی کوچک که می‌توانند روی میزهای آزمایشگاهی قرار بگیرند تا مدل‌های صنعتی بزرگ که می‌توانند مقادیر زیادی از مواد را به طور همزمان استریل کنند. برخی از اتوکلاوها مجهز به کنترل های دیجیتال و سیستم های نظارتی هستند که امکان کنترل دقیق دما و فشار را در طول فرآیند استریل کردن فراهم می کند.

استفاده صحیح از اتوکلاو برای اطمینان از استریلیزاسیون موثر و جلوگیری از آلودگی مهم است. این ممکن است شامل تمامی پروتکل های ایمنی توصیه شده، مانند پوشیدن تجهیزات حفاظت فردی مناسب، انتخاب تنظیمات چرخه مناسب برای بار استریل شده، و بارگیری و تخلیه مناسب اتوکلاو باشد.

فرآیند اتوکلاو چگونه است؟

آماده سازی: قبل از استریل کردن، مواردی که قرار است اتوکلاو شوند، تمیز می شوند و در یک کیسه یا ظرف استریلیزاسیون قرار می گیرند. کیسه یا ظرف باید تهویه شود تا بخار در طول چرخه اتوکلاو وارد و خارج شود.
بارگیری: مواردی که قرار است استریل شوند در محفظه اتوکلاو قرار می گیرند و درب کاملاً بسته می شود.
پر کردن آب: سپس اتوکلاو با آب مقطر تا یک سطح مشخص پر می شود که بستگی به اندازه و نوع اتوکلاو مورد استفاده دارد. سطح آب برای ایجاد بخاری که اقلام موجود در محفظه را استریل می کند، مهم است.
گرم کردن: اتوکلاو روشن می شود و دمای داخل محفظه به آرامی به دمای استریلیزاسیون مورد نظر افزایش می یابد. دما معمولاً برای مدت 15 تا 20 دقیقه روی 121 درجه سانتیگراد (250 درجه فارنهایت) تنظیم می شود، اگرچه زمان و دما دقیق به نوع ماده استریل شده بستگی دارد.
استریلیزاسیون: زمانی که اتوکلاو به دما و فشار مورد نظر رسید، چرخه استریلیزاسیون آغاز می شود. اقلام موجود در محفظه برای مدت زمان مشخص در معرض بخار فشار بالا قرار می گیرند تا هر گونه باکتری یا سایر میکروارگانیسم های موجود را از بین ببرد.
کاهش فشار: پس از اتمام چرخه استریلیزاسیون، اتوکلاو به آرامی کم فشار می شود تا از هرگونه تغییر ناگهانی دما یا فشار که می تواند به اقلام داخل آن آسیب برساند، جلوگیری می کند.
خشک کردن: بسته به نوع اتوکلاو مورد استفاده، ممکن است اقلام با استفاده از چرخه خشک کردن خشک شوند یا از محفظه خارج شده و به صورت دستی خشک شوند.
تخلیه: پس از خشک شدن اقلام می توان آنها را از محفظه اتوکلاو خارج کرد و در صورت نیاز استفاده کرد.
اتوکلاو قطعه ای از تجهیزات آزمایشگاهی است که برای استریل کردن تجهیزات و مواد با استفاده از بخار پرفشار استفاده می شود.

در اینجا به جزئیات بیشتری در مورد فرآیند اتوکلاو اشاره میکنیم:

اما کارکرد دستگاه اتوکلاو بر حسب نوع کلاس آن شامل کلاس های زیر می‌شود. در واقع کلاس های N، S و B از جمله دسته‌بندی کلی دیگر اتوکلاو محسوب می‌گردد. در ادامه توضیحات مربوطه به هر یک از این کلاس ها ارائه داده شده است که عبارتند از:

اتوکلاو کلاس n

دستگاه کلاس N: هرگاه ابزارهایی که نیازمند استریل شدن اند، به صورت جامد و بدون هیچ گونه سرپوشی باشند، از این کلاس استفاده می‌شود. نکته مهم همین نبود پوشش بر روی ابزارهاست. برای مثال انواع پارچه ها یا لوازم دارای حفره مناسب این سطح از کلاس نیستند و نباید برای استریل آنها از این دستگاه استفاده نمود.
اتوکلاو کلاس s

دستگاه کلاس S : کارکرد این نوع از دستگاه های اتوکلااو شبیه دستگاه کلاس N است. یعنی تنها ابزارهای جامد را استریلیزاسیون می‌کند. تفاوت مدل S با کلاسN در پوشش دار بودن این نوع از ابزارهاست. یعنی می‌توان لوازمی چون پارچه یا دارای حفره را نیز در این سطح از کلاس استریل سازی نمود. تفاوت بعدی این کلاس در دارا بودن سیکل خشک کن و پمپ وکیوم این کلاس است.
اتوکلاو کلاس b

دستگاه کلاس B: این مدل قابلیت بیشتری دارد. هم مواد جامد دارای پوشش را دربر میگیرد، هم ابزارهای حفره دار و بدون پوشش را. علاوه بر موارد فوق می تواند مواد نساجی را نیز استریل کند. پمپ وکیوم این کلاس بسیار کا را و سریع و قوی است.

اتوکلاوها در اندازه ها و انواع مختلفی از مدل های رومیزی کوچک گرفته تا واحدهای صنعتی بزرگ تولید می شوند. اندازه و نوع اتوکلاو مورد استفاده به نیازهای خاص آزمایشگاه یا تاسیسات بستگی دارد.
کیسه یا ظرف استریلیزاسیون مورد استفاده برای نگهداری اقلام در حال اتوکلاو باید از موادی ساخته شده باشد که قادر به تحمل دما و فشار بالا باشند. همچنین باید هواگیری شود تا بخار در طول چرخه اتوکلاو وارد و خارج شود.
دما و فشار مورد استفاده در چرخه اتوکلاو برای استریلیزاسیون موثر حیاتی است. ترکیب فشار بالا و دمای بالا به کشتن طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها از جمله باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها کمک می کند.
زمان مورد نیاز استریلیزاسیون به نوع ماده استریل شده و اندازه بار بستگی دارد. برای مثال، اقلامی که بسته بندی شده یا محکم بسته بندی شده اند ممکن است به زمان بیشتری برای استریل کردن نیاز داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که تمام سطوح در معرض بخار قرار دارند.
هنگامی که چرخه اتوکلاو کامل شد، مهم است که اجازه دهید اتوکلاو به آرامی فشار را کاهش دهد تا از هرگونه تغییر ناگهانی دما یا فشار که می تواند به اقلام داخل آسیب برساند جلوگیری شود.
اقلام اتوکلاو شده باید پس از خارج شدن از محفظه اتوکلاو با دقت مورد استفاده قرار گیرند تا از آلودگی مجدد جلوگیری شود.
تعمیر و نگهداری منظم و کالیبراسیون اتوکلاوها برای اطمینان از عملکرد صحیح آنها و ارائه استریلیزاسیون مؤثر مهم است. این ممکن است شامل تمیز کردن و بازرسی منظم اتاقک اتوکلاو و همچنین کالیبراسیون سنسورهای دما و فشار باشد.
به طور کلی، فرآیند اتوکلاو ابزار مهمی در محیط‌های آزمایشگاهی و مراقبت‌های بهداشتی برای اطمینان از ایمنی و کارایی تجهیزات و مواد است. استفاده صحیح و نگهداری از اتوکلاوها می تواند به جلوگیری از گسترش بیماری های عفونی و حفظ یکپارچگی نتایج تحقیقات و بالینی کمک کند.
اتوکلاوها را می توان برای استریل کردن طیف وسیعی از مواد از جمله ظروف شیشه ای، ابزار فلزی، اقلام پلاستیکی و زباله های بیولوژیکی استفاده کرد. با این حال، برخی از مواد، مانند روغن و پودر، ممکن است برای اتوکلاو مناسب نباشند.
اثربخشی فرآیند اتوکلاو به عوامل متعددی از جمله کیفیت بخار، دما و فشار استفاده شده و زمان قرار گرفتن بستگی دارد. پیروی از دستورالعمل های سازنده و دستورالعمل های توصیه شده برای نوع خاص اتوکلاو مورد استفاده بسیار مهم است.
در برخی اتوکلاوها علاوه بر بخار، ممکن است از روش های ضدعفونی دیگری مانند گاز اتیلن اکسید یا نور UV استفاده شود. این روش ها ممکن است برای موادی که برای استریلیزاسیون با بخار مناسب نیستند یا به نوع متفاوتی از استریلیزاسیون نیاز دارند استفاده شود.
اتوکلاوها باید به طور منظم نگهداری و سرویس شوند تا اطمینان حاصل شود که آنها به درستی کار می کنند و استریلیزاسیون مؤثر انجام می دهند. این ممکن است شامل تمیز کردن و بازرسی محفظه اتوکلاو، تعویض واشر و مهر و موم، و کالیبراسیون سنسورهای دما و فشار باشد.
اتوکلاوها باید توسط پرسنل آموزش دیده ای که با نوع خاص اتوکلاو مورد استفاده و پروتکل های مناسب برای بارگیری، استریلیزاسیون و تخلیه آشنا هستند، اداره شود.
اتوکلاوها در طول چرخه استریلیزاسیون مقدار قابل توجهی گرما و رطوبت تولید می کنند، بنابراین مهم است که اطمینان حاصل شود که اتوکلاو در محلی با تهویه مناسب قرار دارد و اقدامات ایمنی مناسب برای جلوگیری از سوختگی یا آسیب های دیگر وجود دارد.
اتوکلاوها می توانند با استفاده از انواع مختلف چرخه مانند جابجایی گرانشی یا چرخه خلاء کار کنند. اتوکلاوهای جابجایی گرانشی برای جابجایی هوا از محفظه به بخار متکی هستند، در حالی که اتوکلاوهای خلاء از پمپ خلاء برای خارج کردن هوا از محفظه قبل از استریل کردن استفاده می کنند.
اتوکلاوها همچنین می توانند به انواع مختلفی از کنترل ها و سنسورها مانند نمایشگرهای دیجیتال، پروب های دما و فشارسنج ها مجهز شوند. این ویژگی ها کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که اتوکلاو در دما و فشار صحیح کار می کند و چرخه استریلیزاسیون موثر است.
بسته به نوع اتوکلاو و توصیه های سازنده، ممکن است اتوکلاوها برای کار به انواع مختلفی از آب نیاز داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از اتوکلاوها به آب مقطر نیاز دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از آب لوله کشی استفاده کنند که با نرم کننده آب یا دیونیزور تصفیه شده است.
اتوکلاوها معمولاً برای استریل کردن تجهیزات و موادی که به حرارت حساس نیستند استفاده می شود. برای موادی که نمی‌توانند اتوکلاو شوند، ممکن است نیاز به استفاده از روش‌های دیگر استریل‌سازی مانند استریل‌سازی شیمیایی یا فیلتراسیون باشد.
علاوه بر محیط های آزمایشگاهی و بهداشتی، اتوکلاوها در صنایع دیگری مانند فرآوری مواد غذایی نیز مورد استفاده قرار می گیرند که در آن برای استریل کردن تجهیزات و ظروف استفاده می شود.
خرید و نگهداری اتوکلاوها می تواند گران باشد، بنابراین مهم است که قبل از سرمایه گذاری در اتوکلاو، نیازهای خاص آزمایشگاه یا تاسیسات را به دقت در نظر بگیرید.
به طور کلی، اتوکلاوها ابزار مهمی برای اطمینان از ایمنی و اثربخشی تجهیزات و مواد در محیط‌های آزمایشگاهی و مراقبت‌های بهداشتی هستند. نوع خاص اتوکلاو مورد استفاده به مواد استریل شده و نیازهای خاص آزمایشگاه یا تاسیسات بستگی دارد. استفاده صحیح، نگهداری و آموزش برای اطمینان از اینکه اتوکلاوها استریلیزاسیون مؤثری را انجام می دهند و خطر آلودگی یا عفونت را به حداقل می رساند، کلیدی هستند.

اتوکلاوها در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرند، اما بیشتر در بیمارستان ها، مطب های دندانپزشکی و مغازه های تاتو یافت می شوند. اتوکلاوها با گرم کردن آب برای ایجاد بخار کار می کنند. بخار به عمق منافذ تجهیزات یا لوازم در حال استریل شدن نفوذ می کند. دمای بالای بخار هر گونه باکتری یا سایر میکروارگانیسم های موجود را از بین می برد.
اتوکلاوها بخش مهمی از حفظ یک محیط استریل هستند. آنها برای استریل کردن وسایل جراحی، سوزن ها، دستکش ها و پانسمان ها استفاده می شوند. آنها می توانند
اتوکلاو یک محفظه استریل و بدون هوا است که از بخار برای استریل کردن تجهیزات و لوازم استفاده می کند. اتوکلاوها در بسیاری از صنایع از جمله مراقبت های بهداشتی، تحقیقات علمی و تهیه غذا استفاده می شوند.